Jak podejście do wyzwań wpływa na nasze życie?
W psychologii coraz większą popularność zdobywa koncepcja Carol Dweck, amerykańskiej psycholożki, dotycząca dwóch typów nastawienia umysłowego: nastawienia na rozwój (growth mindset) i nastawienia na trwałość (fixed mindset). Te dwa sposoby myślenia odgrywają kluczową rolę w tym, jak radzimy sobie z wyzwaniami, porażkami oraz sukcesami. Rozpoznanie i zrozumienie tych nastawień może pomóc nam nie tylko w życiu osobistym, ale także w pracy, nauce i relacjach z innymi ludźmi.
Czym jest nastawienie na rozwój?
Nastawienie na rozwój to przekonanie, że nasze umiejętności i inteligencja mogą być rozwijane poprzez wysiłek, naukę oraz doświadczenie. Osoby z tym podejściem postrzegają wyzwania jako szanse na rozwój, a porażki jako lekcje, z których mogą się czegoś nauczyć. Dla nich kluczowe jest słowo „proces”. Zamiast skupiać się na wyniku końcowym, osoby o nastawieniu na rozwój koncentrują się na samej drodze do celu – na postępie, który czynią dzięki swojej pracy i determinacji.
Przykład z życia:
Wyobraź sobie studenta, który ma trudności z matematyką. Zamiast uznać, że „nigdy nie będzie dobry w liczbach”, osoba z nastawieniem na rozwój postanawia poświęcić więcej czasu na naukę, szuka pomocy u nauczyciela, próbuje różnych metod rozwiązywania problemów i powtarza trudniejsze zagadnienia. Choć nie od razu zauważa poprawę, po pewnym czasie dostrzega, że zaczyna lepiej rozumieć materiał i zdobywa wyższe oceny. Dla tej osoby nie sama ocena jest najważniejsza, ale fakt, że dzięki wysiłkowi stała się lepsza.
Czym jest nastawienie na trwałość?
Nastawienie na trwałość, z kolei, to przekonanie, że nasze talenty i zdolności są stałe i niezmienne. Osoby z tym nastawieniem wierzą, że rodzimy się z określonym poziomem inteligencji, który nie może się zmienić bez względu na nasze starania. W rezultacie, wyzwania mogą być postrzegane jako zagrożenie – porażka to dowód na brak talentu, a sukces jest potwierdzeniem wrodzonych zdolności. W efekcie osoby z tym typem nastawienia unikają ryzyka, aby nie narazić się na sytuacje, które mogłyby podważyć ich poczucie wartości.
Przykład z życia:
Weźmy pod uwagę inny scenariusz. Tym razem mamy ucznia, który dobrze radzi sobie z przedmiotami humanistycznymi, ale ma problemy z matematyką. Zamiast pracować nad swoimi słabościami, może uznać, że „po prostu nie ma głowy do matematyki”. W rezultacie unika trudniejszych zadań, rezygnuje z dodatkowych zajęć i ostatecznie pozostaje na tym samym poziomie, nie wykorzystując swojego potencjału. Jego przekonanie, że nie może poprawić swoich umiejętności, zamyka go na rozwój.
Jakie są różnice?
Kluczowa różnica między tymi dwoma typami nastawień tkwi w sposobie, w jaki podchodzimy do wyzwań i porażek. Osoby o nastawieniu na rozwój widzą trudności jako część procesu, natomiast osoby o nastawieniu na trwałość postrzegają je jako zagrożenie dla swojego poczucia wartości. Dweck podkreśla, że osoby o nastawieniu na rozwój są bardziej otwarte na naukę i podejmowanie ryzyka, co sprawia, że mają większe szanse na osiągnięcie sukcesu i samorealizację.
Jak zmienić nastawienie?
Zmiana z nastawienia na trwałość na nastawienie na rozwój nie jest łatwa, ale możliwa. Oto kilka kroków, które mogą pomóc:
1. Zrozum, że wysiłek jest kluczowy – zamiast postrzegać trudności jako oznakę braku talentu, zobacz w nich szansę na naukę.
2. Akceptuj porażki – traktuj je jak lekcje, które pomogą Ci poprawić się w przyszłości.
3. Zmieniaj myślenie o wyzwaniach – podejmowanie trudnych zadań nie jest zagrożeniem, ale możliwością rozwoju.
4. Świętuj postępy, nie tylko sukcesy – doceniaj każdy krok naprzód, nie tylko osiągnięcie końcowego celu.
Przykład ze świata sportu:
Sportowcy często są świetnym przykładem działania nastawienia na rozwój. Na przykład Michael Jordan, jeden z największych koszykarzy w historii, nie dostał się do drużyny koszykarskiej swojej szkoły średniej. Zamiast się poddać, Jordan zaczął intensywnie trenować, ucząc się na własnych błędach i pracując nad swoimi umiejętnościami. Jego sukces był efektem nie tyle wrodzonego talentu, co ciężkiej pracy i nastawienia na rozwój.
Dlaczego to ważne?
Współczesny świat stawia przed nami wiele wyzwań – zarówno w sferze zawodowej, jak i osobistej. Umiejętność zmiany podejścia do tych wyzwań i postrzegania ich jako szans na rozwój może mieć kluczowe znaczenie dla naszego sukcesu i poczucia spełnienia. Nauka o nastawieniu na rozwój może pomóc nam nie tylko lepiej radzić sobie z trudnościami, ale także podnosić swoją samoocenę i budować silniejsze relacje z innymi.
Podsumowanie
Koncepcja Carol Dweck dotycząca nastawienia na rozwój i trwałość to potężne narzędzie, które pomaga zrozumieć, jak nasze podejście do nauki, wyzwań i porażek wpływa na nasze życie. Wybór nastawienia na rozwój daje nam większą elastyczność, motywację do pracy nad sobą i otwartość na nowe możliwości. Z kolei nastawienie na trwałość może nas ograniczać i zamykać na rozwój. Każdy z nas może pracować nad swoim podejściem i zmieniać swoje nastawienie – krok po kroku – w kierunku większej samorealizacji i sukcesu.
A jeżeli interesuje Cię Twoje nastawienie i chciałbyś o tym porozmawiać, zapraszam do kontaktu.
