Jak nasze dzieciństwo wpływa na dorosłe relacje?


Teoria przywiązania, stworzona przez brytyjskiego psychologa i psychiatrę Johna Bowlbiego w latach 50., jest jednym z najbardziej wpływowych i szeroko badanych podejść w psychologii. Dotyczy ona przede wszystkim wczesnych więzi między dzieckiem a opiekunem, ale jej znaczenie rozciąga się na całe nasze życie, w tym na sposób, w jaki funkcjonujemy w dorosłych związkach. Czy kiedykolwiek zastanawiałeś się, dlaczego niektórzy ludzie są bardziej otwarci emocjonalnie, a inni wycofani lub boją się bliskości? Odpowiedzią na te pytania często jest właśnie styl przywiązania, który rozwinęliśmy w dzieciństwie.


Podstawy teorii przywiązania


Według Bowlbiego, więź emocjonalna z opiekunem jest kluczowym elementem prawidłowego rozwoju psychicznego dziecka. Jako niemowlęta potrzebujemy opieki, ochrony i bliskości, aby poczuć się bezpiecznie. Gdy opiekun reaguje na nasze potrzeby w sposób konsekwentny i czuły, tworzymy „bezpieczne przywiązanie”. Gdy opiekun jest emocjonalnie niedostępny lub niespójny w swoich reakcjach, rozwija się „lękowe” lub „unikowe przywiązanie”. Bowlby uważał, że te wzorce relacji tworzą „wewnętrzne modele robocze”, które stają się podstawą, na której opieramy nasze przyszłe relacje, w tym romantyczne związki.


Style przywiązania w dorosłych związkach

Badania prowadzone wśród dorosłych ludzi kontynuowały i rozszerzyły teorię Bowlbiego, identyfikując trzy główne style przywiązania, które można zaobserwować w związkach miłosnych:

  1. Bezpieczny styl przywiązania
    Osoby z tym stylem przywiązania zazwyczaj czują się komfortowo zarówno z bliskością, jak i samodzielnością. Potrafią budować zdrowe, zrównoważone związki oparte na zaufaniu, wzajemnym wsparciu i komunikacji. Tacy ludzie nie boją się wyrażać swoich uczuć, ani nie obawiają się, że zostaną odrzuceni. Ich relacje charakteryzują się stabilnością i trwałością.

Przykład z życia: Ania i Piotr są razem od 5 lat. Każde z nich ma swoje zainteresowania i pasje, które realizują indywidualnie, ale wspierają się w każdym aspekcie życia. Ich relacja opiera się na wzajemnym zaufaniu, otwartości emocjonalnej i uczuciu, że zawsze mogą na siebie liczyć.

  1. Lękowy styl przywiązania
    Osoby o lękowym stylu przywiązania często potrzebują stałego potwierdzania miłości i zainteresowania partnera. Mogą obawiać się odrzucenia lub porzucenia, co prowadzi do nadmiernej zależności emocjonalnej. Tacy ludzie często analizują zachowanie partnera, szukając sygnałów, że coś może być nie tak. Relacje z takimi osobami mogą być pełne emocjonalnych wahań i konfliktów wynikających z nadmiernej potrzeby bliskości.

Przykład z życia: Kasia często czuje się niespokojna, gdy jej partner, Tomek, nie odpisuje na smsy od razu. Często pyta go, czy wszystko jest w porządku, martwiąc się, że może stracić jego zainteresowanie. Czasem przez to dochodzi do kłótni, bo Tomek czuje się kontrolowany i przytłoczony.

  1. Unikowy styl przywiązania
    Osoby z unikowym stylem przywiązania mają tendencję do unikania bliskości i emocjonalnego zaangażowania. Zwykle boją się zranienia lub odrzucenia, dlatego wolą zachować dystans. W relacjach mogą być emocjonalnie niedostępni, co prowadzi do trudności w budowaniu głębszych więzi z partnerem. Ich partnerzy często czują się odrzuconymi, ponieważ nie otrzymują wystarczającego wsparcia emocjonalnego.

Przykład z życia: Michał unika zbytniego zaangażowania w relacje. Z Magdą spotyka się od roku, ale rzadko rozmawiają o swoich uczuciach, a Michał unika rozmów o przyszłości. Magda coraz częściej czuje się zaniedbana emocjonalnie, choć Michał zapewnia ją, że wszystko jest w porządku.


Jak teoria przywiązania wpływa na nasze związki?

Nasze dzieciństwo i pierwsze relacje z opiekunami mają ogromny wpływ na to, jak funkcjonujemy w dorosłych związkach. Warto jednak pamiętać, że styl przywiązania nie jest czymś niezmiennym – nasze doświadczenia życiowe, samorozwój i praca nad sobą mogą pomóc nam w zmianie niezdrowych wzorców.

Kilka kluczowych sposobów, jak teoria przywiązania wpływa na nasze związki:

  • Zdolność do zaufania: Osoby o bezpiecznym stylu przywiązania są w stanie zaufać partnerowi i nie boją się zdrady, podczas gdy osoby o lękowym lub unikowym stylu mogą mieć trudności z zaufaniem, co prowadzi do problemów w relacji.
  • Sposób radzenia sobie z konfliktami: Styl przywiązania wpływa na to, jak radzimy sobie z problemami w relacjach. Osoby o bezpiecznym stylu potrafią otwarcie rozmawiać o swoich uczuciach i poszukiwać rozwiązań. Z kolei osoby z lękowym stylem mogą wybuchać emocjonalnie, a osoby z unikowym stylem mogą unikać konfrontacji.
  • Emocjonalna bliskość: Osoby o lękowym stylu przywiązania często pragną bardzo bliskiej relacji, ale ich potrzeba bliskości może być przytłaczająca dla partnera. Natomiast osoby o unikowym stylu przywiązania mogą mieć trudności z otworzeniem się na emocjonalną intymność, co utrudnia budowanie głębokich więzi.


Jak zmienić swój styl przywiązania?

Na szczęście styl przywiązania nie jest czymś, co musimy nosić ze sobą przez całe życie. Można go zmienić, pracując nad własnym rozwojem i wchodząc w zdrowe, wspierające relacje. Terapia psychologiczna, zwłaszcza terapia skoncentrowana na emocjach lub terapia poznawczo-behawioralna, może pomóc zrozumieć nasze wzorce relacyjne i nauczyć nas nowych sposobów radzenia sobie z bliskością i emocjami.

Kluczem do zmiany jest świadomość naszych wzorców zachowań i chęć pracy nad sobą. Jeśli czujesz, że Twoje relacje cierpią z powodu trudności z przywiązaniem, warto skonsultować się z terapeutą, który pomoże Ci zrozumieć te mechanizmy i zaproponuje skuteczne metody pracy nad sobą.

A jaki jest Twój styl przywiązania? Jeżeli chcesz o nim porozmawiać – zapraszam do kontaktu.


Podsumowanie


Teoria przywiązania Johna Bowlbiego pokazuje, jak nasze wczesne doświadczenia wpływają na sposób, w jaki tworzymy i utrzymujemy relacje w dorosłym życiu. Styl przywiązania kształtuje nasze podejście do bliskości, zaufania i emocjonalnego zaangażowania. Chociaż może wydawać się, że jesteśmy uwięzieni w określonym stylu, praca nad sobą i zrozumienie naszych wzorców relacyjnych może prowadzić do bardziej satysfakcjonujących, zdrowych związków.